les op afstand: inspirerend?

Les op afstand; al bijna een jaar is dat nu een nieuwe werkelijkheid.

We zijn er inmiddels aardig aan gewend, maar over wennen heb ik ambivalente gevoelens: het is iets positiefs waardoor men zich kan aanpassen aan nieuwe situaties. Aan de andere kant verontrust het mij dat een nieuwe situatie normaal kan gaan voelen, terwijl het objectief gezien, en in vergelijking met "vroeger" niet een normale situatie is. We weten niet meer beter, maar wás het vroeger eigenlijk wel beter?

Ik realiseer mij dat we in een fantastische tijd leven; stel je voor dat het nu 1991 was ipv 2021!

Toen was er nog nauwelijks internet, geen smartphones,  whatsapp, géén skype, zoom, facetime.

Met dezelfde soort crisis en dezelfde maatregelen had dat nog tot veel meer eenzaamheid geleid, en meer schade voor het (muziek)onderwijs, en de ontwikkeling van kinderen. Het is natuurlijk maar de vraag of er dan net zo verstrekkende maatregelen waren gekomen, met alle gevolgen van dien: nog veel meer zieken en slachtoffers, en het daarmee gepaarde leed. Mijn opa kon mij nog vertellen hoe er in zijn jeugd nog vaak werd gepraat over de verwoestende werking van de Spaanse griep ca. 100 jaar geleden, met wereldwijd 100 miljoen slachtoffers...

Andersom kunnen wij in 2021 dankzij de geavanceerde technologie de samenleving zoveel mogelijk continueren, én tegelijk voorkomen dat er nog veel meer slachtoffers vallen. Begrippen als economie, (psychisch) welzijn, en gezondheid zijn onmogelijk van elkaar te scheiden. Ik vind het een bemoedigende gedachte hoe beperkingen nieuwe mogelijkheden creëren, en ontwikkelingen die al gaande waren in een stroomversnelling brengen, met blijvende toevoegende waarde.

Welbekende voorbeelden zijn: het thuiswerken, online-vergaderen, het streamen van "live" evenementen. Dat kon allemaal al voor de corona-crisis, maar waren we ons bewust van de meerwaarde?
Het levert voordelen op als: minder reistijd, ongelukken en stress, minder co2 uitstoot en vervuiling (mits de verwarming thuis niet al te warm wordt gestookt)

Bij het online lesgeven zie ik nu al de voordelen voor leerlingen die verder weg wonen, en iedere denkbare rede die het verhindert om fysiek op les te komen; bijv. een gekneusde voet, ingesneeuwd raken (al zou dat niet meer zo vaak voor komen) of tijd en energiebesparing vanwege een drukke agenda.

Natuurlijk heeft de techniek nog kinderziektes: soms hapert de verbinding, de mogelijkheden tot samenspelen zijn beperkt, en de geluidskwaliteit is nog voor verbetering vatbaar. Gezien de grote vraag, zal de techniek ongetwijfeld blijven verbeteren, en in een steeds sneller tempo.
Het online-lesgeven zal geen vervanging worden zolang het virtuele niet nog niet geheel samenvalt met de werkelijkheid, maar juist daarom kan een hybride vorm nu al het beste van de twee werelden combineren.

Ik zie ook hoe mijn eigen ontwikkeling  in een stroomversnelling raakt. Zonder de corona-crisis had ik niet snel de noodzaak gevoeld om met alle verschillende communicatie-middelen bedreven te zijn zoals: skype, Zoom, Hangout, Google Meet, Facetime, Whatsapp, en de flexibiliteit hebben ontwikkeld om te switchen van het ene medium naar het andere. 

Er zijn online platforms ontstaan waar docenten ervaringen uitwisselen over het online-lesgeven, in rap tempo van elkaar leren, elkaar tot steun zijn, platforms met video's waarmee leerlingen kunnen leren, en inspiratie kunnen opdoen. Zeker voor leerlingen die door hun achtergrond kwetsbaar zijn, kan dit van grote betekenis zijn om hun te bereiken en te betrekken. Als de techniek op deze manier wordt ingezet, kan er meer verbondenheid ontstaan dan ooit tevoren.

Ik maak tegenwoordig veel voorbeeld-video's voor leerlingen, die zij tussen de lessen door kunnen bekijken en beluisteren. Om de fysieke afstand te overbruggen, krijg ik de drang om extra geïnspireerd te musiceren, en de sfeer op te roepen van een live optreden. 

Was er zonder corona dezelfde stroomversnelling van al deze mooie ontwikkelingen geweest?

 Ik betwijfel het.

Bij het online-lesgeven ervaar ik dat het contact maken, en behouden van muzikale inspiratie minstens net zo belangrijk is, als de inhoud van de lessen zelf. De legendarische violist Ivry Gitlis zei ooit: "inspiration, what is life without it? Inspiratie is als ademen, er is geen leven mogelijk zonder. Het geeft ons energie, hoop, vreugde. Mijn persoonlijke definitie van de zin van muziek is dan ook in de eerste plaats: inspiratie!